سؤالات کنترلی:
آیا پاسخگو می داند و پاسخ نمی دهد یا پاسخ‌های داده شده غلط است؟ برای پاسخ به این سؤال‌ها، سؤالات کنترل طراحی می‌شوند و در لابه‌لای دیگر سؤالات قرار می‌گیرند … و با ارزش‌های فرد در تضاد نباشد
سؤالات مناسب:
قضاوت در مورد خود فرد، قضاوت در مورد نهادهای اجتماعی، قضاوت در مورد مسائل و رویدادها، قضاوت در مورد مسائل اخلاقی: سؤالاتی از قبیل آیا بی حجابی رشده کرده است؟ یا آفت برخوردهای اجتماعی مردم با یکدیگر چیست؟
سؤالات نامناسب:
پرسش تعاریف معانی مثل: فرهنگ را تعریف کنید، ناتو را تعریف کنید و …پرسش‌های اطلاعاتی که پاسخ آن ویژه نخبگان است
پرسش‌های ارشادی: بیمه خوب است؟ تلفن خوب است؟
حدس و گمان
پیشگویی: آینده جهان اسلام چیست؟ …
روایی: انتخاب مناسب ابزار اندازه‌گیری متغیرها، مثال: اطلاعات راجع به معدل دانش آموز: استفاده از پرونده تحصیلی
عوامل مؤثر بر کاهش روایی:
– مشکل محقق در تعریف دقیق متغیر
– عدم برداشت یکسان از سؤال
– اصر محقق از جریان تحقیق و تفاوت دیدگاه با محقق دیگری در یک موضوع خاص
– تعدد سؤالات، نامفهومی برخی کلمات
فرآیند تدوین پرسشنامه:
۱- تعیین اطلاعات مورد نیاز
۲- تعیین محتوای هر پرسش
۳- طراحی سنجیده پرسش‌ها بر اساس ویژگی های پاسخگویان و مخاطبان
۴- ساختاردهی یا بدون ساختار پرسشنامه ( حاشیه ها، جداول، سؤالات باز …)
۵- جمله بندی دقیق پرسش‌ها
۶- ترتیب بندی دقیق سؤالات ( از ساده به حساس)
۷- تهیه پرسشنامه اولیه
۸- پیش‌آزمون (یا بین متخصصان و صاحب نظران در مورد موضوع مورد مطالعه یا در بین تعداد محدودی از نمونه در نظر گرفته شده)
۹- تهیه پرسشنامه نهایی
