شایعه در رسانه های اجتماعی و راه های برخورد با آن – ۱

کودکی در بیمارستان تجریش به یک گروه خونی نیاز دارد، یک مرکز نگهداری شیرخواران به شیرخشک و مواد غذایی نیاز دارد، در گوشه ای از شهر یک پزشک از فرنگ برگشته در راه رضای خدا به بیماران سرطانی، ویزیت رایگان می دهد، امروز صبح فلان هنرپیشه از دنیا رفت، مذاکرت تمام شده و هر چه مطرح می شود برای حفظ ظاهر است و …

چارچوب زمانی خاصی برای شایعه ها نمی توان تصور کرد و تا زمانی که خبر توسط یک منبع قابل اعتماد تکذیب نشود و عموم مخاطبان از آن اطلاع پیدا نکنند همچنان به حیات خود ادامه می دهد و سینه به سینه می شود.  یک شایعه که ۵ سال پیش دست به دست می شد باز هم به نیت آگاهی بخشی!! یا عزم افشاگرایانه!!! و همت چند کاربر شبکه های اجتماعی و موبایلی،‌ مجدد به این شبکه ها راه باز می کند و مخاطبین این پیام ها هم غالبا با نچ نچ کردن و افسوس خوردن، ارائه طریق می کنند.

اما شایعه چیست؟
هر گزارش تایید نشده یا شرح یک حادثه که آزادانه – بدون توجه به راستی و نادرستی آن – دست به دست می شود را شایعه گویند.

ویژگی های شایعه را می توان اینگونه برشمرد:
– خلاف واقع،غیر عادی و توطئه انگیز است
– فاقد هرگونه سند و مدرک است
– پر ابهام است
– فاقد منبع معتبر و مشخص است
– ناشی از خلاء اجتماعی و نیاز های جامعه است
– فریبنده و جذاب است
– میزان جدی بودن و دوره انتشار آن قابل پیش بینی نیست

انگیزه‌های‌ شایعه‌پردازی‌:
۱ ـ جلب‌ توجه‌ اجتماعی‌
۲٫ بیان ناخودآگاه‌ خواسته‌ها، تمایلات‌ درون‌، امیدها و آرزوها: می گویند .. گفته اند … فلانی می گفت …
۳٫ فرافکنی‌، کنجکاوی‌ و جستجوگری‌

انواع شایعه:
شایعات خزنده: شایعاتی هستند که آرام صورت گرفته و جای خود را باز می کنند. این شایعات به صورت درگوشی و پنهانی منتقل می شوند تا سرانجام همه از آن آگاه شوند. استمرار و تداوم این شایعات، به تکثیر زنجیره بی انتهایی از داستانها به گونه پیوسته در جهت تغذیه و تداوم انتشار شایعات مزبور منجر می گردد. مثال پخش فیلم خصوصی هنرپیشه زن در سال ۱۳۸۵

شایعات شناور یا فروشونده: این نوع شایعات، در آغاز امر، رواج می یابند، سپس به عمق فرو می روند تا هر زمان که شرایط بروز مجدد آنها فراهم شد، مجددا آشکار گردند. این نوع شایعات بیشتر در زمان جنگ بکار می روند و همچنین شایعات مربوط به محیط زیست، فضا،… از این نوع می باشند.

شایعات تند و سریع: که در مقطع زمانی کوتاه، گروه وسیعی را در بر می گیرند و با واکنش سریع مردم روبرو می شوند. مانند شایعه گران شدن ناگهانی مرغ، شکر، بنزین …

شایعات شیطانی (خشونت بار): این نوع، در زمان اضطراب و نگرانی مردم، شایع می شوند و چون مردم در حالت ترس و وحشت بسر می برند، آماده پذیرش اخبار دروغین هستند. در زمانهای بحرانی، مثل جنگ و قحطی، این شایعه رواج بیشتری پیدا می کند. مانند شایعات مربوط به زلزله در تهران در سال ۱۳۸۴، یا شایعه حمله آمریکا در ۲۲ بهمن ۲-۳ سال اخیر که پس از آن کمرنگ می شود و یا خبر مرگ رهبران دولت ها.

شایعات وحشت: این گونه شایعات نیز به منظور ایجاد رعب و وحشت شکل می گیرند و هدف آنها ایجاد فضای ترس و ناامیدی در جامعه است. (ستوده، ۱۳۷۴) انتشار این دسته از شایعات نیز در زمان جنگ آسانتر از زمان صلح است، از آن جهت که عناصر سه گانه ترس، تنفر و تمایل در زمان جنگ، بیش از حد معمول فعال می باشند.

ویژگیهای‌ افراد شایعه‌پذیر، شایعه‌ گو و شایعه‌ جو
۱ ـ ساده‌ لوحی‌ و زود باوری‌
۲ـ نا امنی‌ و زودبرانگیختگی‌
۳- گزافه گویی و اغراق
۴ – دروغگویی و عدم اعتماد به نفس
۵ ـ خود محوری‌ و کژاندیشی‌

در مقابل شایعه چه کنیم؟
تا قبل از حصول اطینان از صحت آنچه می شنویم،‌ از بازنشر آن خودداری کنیم.
یکی از راه های مقابله با شایعه، ورود به هنگام افراد آگاه در رسانه های رسمی و شبکه های اجتماعی است. هر چه قشر فرهیخته و آگاه جامعه نسبت به شایعه ها واکنش کمتری نشان دهد، عمق شایعه بیشتر و دربرگیرندگان شایعه بیشتر می شوند.

عدم اطمینان به رسانه های رسمی یکی از دلایل نشر شایعه:
به اعتقاد یک مدرس دانشگاه شایعه در محیطی رشد می‌کند که یک نوع آمادگی برای پذیرش آن وجود داشته باشد. به گفته دکتر عطاءالله ابطحی پذیرش شایعه به جنس رسانه مربوط نمی‌شود، بلکه فضایی برای تاثیر گرفتن شایعات وجود دارد و از همه مهم‌تر اگر در جامعه کسانی احساس کنند که وبلاگ‌ها (رسانه های غیررسمی) شایعات را اشاعه می‌دهند، به این دلیل است که ما فاقد رسانه‌هایی هستیم که مردم احساس کنند آن‌ها نقش اساسی در انتشار کامل اطلاعات دارند. بنابراین طبیعی است که فضا برای شایعه‌سازی هم ایجاد ‌شود.

منابع:

اینجا
اینجا
اینجا

نویسنده:

تاریخ:

دسته بندی:

روابط عمومی
نوشتهٔ بعدی
مسابقه ای برای اول بودن با پدیده ای به نام کانال تلگرام
نوشتهٔ پیشین
راه های پیشگیری تداخل بحث در گروه های تلگرام

نوشته‌های مرتبط

۱ دیدگاه. ارسال دیدگاه جدید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.
برای ادامه، شما باید با قوانین موافقت کنید


5 × چهار =

فهرست